Mantelzorg: "Je hoeft het niet alleen te doen"

WIJK BIJ DUURSTEDE Mantelzorgers hebben soms van zichzelf helemaal niet door dat ze mantelzorger zijn. "Dat doe je toch gewoon voor elkaar", is hun redenering. En hoezeer dat misschien ook waar is, toch doen ze iets heel belangrijks. Waar ze best eens een beetje hulp bij kunnen gebruiken. En waar ze ook waardering voor mogen ontvangen.

In Wijk bij Duurstede zorgt Stichting Binding voor ondersteuning en activiteiten die het werk van mantelzorgers kunnen verlichten. "Het gevaar van overbelasting ligt altijd op de loer", vertelt Lize Haarman, die samen met Karen Spierenburg het Steunpunt Mantelzorg in de gemeente Wijk bij Duurstede vormt. Ze helpen mantelzorgers de balans te bewaken tussen het zorgen en de rest van hun bezigheden.

WAT IS MANTELZORG Wanneer spreken we nu eigenlijk over 'mantelzorg'? ' De definitie is: 'Langdurig zorg of ondersteuning bieden aan iemand binnen het gezin of familie, aan een vriend of kennis die chronisch ziek, gehandicapt of hulpbehoevend is. ' Karen: "Je kunt dus zeggen dat iedereen die langdurig zorg of hulp ondersteuning geeft aan iemand binnen gezin, familie of kennissenkring mantelzorger is. En dat kan ook een broertje, zusje of kind zijn. Het geven van mantelzorg hoeft niet als belastend ervaren te worden, maar in sommige gevallen is er sprake van een glijdende schaal. En dan is het zaak dat je als mantelzorger je grenzen goed in de gaten houdt. Wanneer is het allemaal nog in balans, en wanneer ervaar je het als een belasting."

BALANS BEWAKEN Lize sluit zich daarbij aan: "Veel mensen vinden het normaal dat ze zorgen voor iemand in hun omgeving. Maar als het langdurig is, moet je goed blijven kijken naar de invloed die die zorg heeft op je eigen leven. Maar ook al is de mantelzorger in balans, dan is het soms fijn om terug te kunnen vallen op een ondersteunende organisatie. Zo is er bijvoorbeeld Stand-by Duurstede. Zij zorgen ervoor dat een mantelzorger ook eens een moment vrij kan hebben door de zorg voor de mantelzorgontvanger tijdelijk over te nemen." Karen knikt en vervolgt: "Je ziet wel dat veel mantelzorgers het lastig vinden om de zorg aan een ander over te laten. Zelf weten ze precies wat de voorkeuren van de mantelzorgontvanger zijn en ze moeten dus echt wel een drempel over om een ander die zorg te laten geven."

CONSULENT Karen is van origine verpleegkundige en is mantelzorgconsulent. Ze voert de gesprekken met mantelzorgers, maar ook met verwijzers. In deze gesprekken kan het gaan over emotionele begeleiding, maar ook praktisch meedenken. "Mantelzorgers bellen of mailen ons met hun vragen, maar we krijgen ze ook in beeld dankzij doorverwijzing. Het is voor ons fijn om zoveel mogelijk mantelzorgers in beeld te hebben, zodat we goed in kaart kunnen brengen wat de behoefte is. En ook al heb je geen behoefte aan ondersteuning, we kunnen wel met onze activiteiten inspelen op belangrijke informatie die je als mantelzorger kunt gebruiken."

ORGANISATOR Lize organiseert met name de activiteiten voor mantelzorgers. "Tijdens de groepsbijeenkomsten merk je dat mensen mantelzorgers ook echt iets hebben aan het contact onderling. Ze begrijpen elkaar, kennen de problemen die ze tegen kunnen komen en dat alleen al, is heel waardevol. Dat je als mantelzorger jezelf begrepen voelt en vrijuit kunt praten over je zorg."

JONGE MANTELZORGERS Naast volwassenen die mantelzorgen, zijn er ook kinderen mantelzorger. Broertjes en zusjes, maar ook kinderen van ouders met een beperking, ziekte of chronische aandoening. Lize: "We hebben de jonge mantelzorgers nog niet echt in beeld. De komende periode gaan we hiermee aan de slag. Op ons wensenlijstje staat ook ondersteuning bieden voor jonge mantelzorgers. Want het heeft vaak heel wat impact voor een kind om jonge mantelzorger te zijn."

BELASTING Wat opvalt? Karen: "Mantelzorgers wachten vaak te lang met het vragen van hulp. De belasting die ze ervaren ligt vooral op het mentale vlak. De ervaring dat ze echt altijd alert moeten zijn, voor twee moeten denken en voorbereid moeten zijn op wat er in welke situatie allemaal kan gebeuren. Soms komt de hulpvraag van mantelzorgers via een omweg binnen. Bijvoorbeeld als ze zich bij Loket Wijk melden met een vraag voor huishoudelijke ondersteuning. Dan is het heel fijn dat de medewerker van Loket Wijk breed kijkt en bij mantelzorgvragen korte lijnen heeft met de consulent mantelzorg en kan doorverwijzen."

WAARDERING Lize: "Het is belangrijk dat mantelzorgers ook tijd hebben om iets voor zichzelf te kunnen doen. Wij laten ze graag merken dat ze er niet alleen voor staan, dat ze het niet alleen hoeven doen. En dat het feit dat ze zorg en hulp geven, ook gewaardeerd wordt." Om blijk te geven aan die waardering is er op de Dag van de Mantelzorg een programma georganiseerd om mantelzorgers in het zonnetje te zetten. Daarnaast verstrekt de Gemeente een mantelzorgwaardering voor mantelzorgers waarvan de zorgvrager in de Gemeente Wijk bij Duurstede woont. Mantelzorgers krijgen een mantelzorgcompliment in de vorm van een bedrag op hun Hart van Wijk spaarpas. De mantelzorgwaardering kunt u aanvragen door een formulier in te vullen. Voor aanvragen van een formulier kunt u mailen naar mantelzorg@stichting-binding.nl of bel naar 0343 473075. Het formulier is ook op te halen bij Loket Wijk.

VERSCHIL MAKEN Lize en Karen hebben veel voldoening van hun werk. Lize: "We leveren een praktische bijdrage die zichtbaar is. Het is mooi om te zien als er bij mantelzorgers kwartjes vallen tijdens de informatiebijeenkomsten."

In de gemeente Wijk bij Duurstede zijn ongeveer vijfhonderd mantelzorgers geregistreerd. Maar uit enquêtes weten we dat zo'n 17% van de mensen tussen de 19 en 65 jaar mantelzorg verleent. Dat zijn dus in totaal meer dan drieduizend mensen. Ben u zelf mantelzorger en bent u nog niet ingeschreven bij Steunpunt Mantelzorg dan kunt u dit doen door een e-mail te sturen naar mantelzorg@stichting-binding.nl of te bellen met Stichting Binding op telefoonnummer 0343 473 075.