Begroting aangenomen, ondanks politiek steekspel coalitiegenoten

WIJK BIJ DUURSTEDE Rondom de Begroting voor 2021 dreigde flinke hommeles in de Wijkse coalitie van VVD, PCG en GroenLinks. GroenLinks was door coalitiegenoot VVD teruggefloten. De fractie mocht niet meedoen met een amendement op de begroting, waarbij werd samengewerkt met de oppositie. Na een aantal uren van verdriet en uithalen vanaf de ‘zij-lijn’, kwam er alsnog een flinterdunne ‘wij-lijn’ tot stand. Uiteindelijk werden zowel de begroting als een gewijzigd amendement unaniem door de gemeenteraad aangenomen.

door Kuun Jenniskens

Tijdens eerdere Voorbesprekingen van de Begroting was er zo goed als raadsbreed het idee ontstaan voor een amendement. Kern daarvan is: schuif alle besparingen en investeringen door naar 2022. Omdat er zo ontzettend veel onzekerheden spelen over de bijdrage van het rijk, en niet te vergeten over het kostenplaatje van corona. Pak de plannen en de cijfers in het voorjaar weer op, in de hoop dat er dan meer zekerheid is over geld, en neem dit dan mee naar de Begroting voor 2022. 

Rob Willems (GroenLinks) en Gerard Migchels (CDA) gingen hierop samen aan de slag, daarbij gesteund door mede-indieners SP en D66. De heren plozen de hele begroting uit en maakten een spreadsheet met zaken die konden worden uitgesteld.

Onder druk gezet

Op dinsdag 10 november zou vanaf 18:30 uur de gemeenteraad over de begroting vergaderen, en dus ook over dit amendement. Echter, in de middag kregen fracties een telefoontje van Willems met de mededeling dat hij onder druk was gezet om het amendement niet in te dienen. De GroenLinks-voorman wilde niet zeggen of deze druk vanuit het college was gekomen, of vanuit coalitiepartijen VVD en PCG.

Dat een fractievoorzitter zo onder druk wordt gezet door coalitiegenoten sloeg in als een bom bij de mede-indieners. Zeker in het licht van de inspanningen van burgemeester Iris Meerts. Zij zette zich de afgelopen maanden in om oppositie en coalitie meer samen te laten werken. De oppositie voelt zich namelijk vaak gefrustreerd, omdat te veel zaken te makkelijk via de macht van de getal worden besloten. Het wordt simpelweg te vaak 10 stemmen tegen 9. De oppositie baalt hiervan en wil constructief kunnen meepraten. Daarom had de burgemeester de ‘wij-lijn’ gezocht. Half september leek dit te zijn gelukt - dit gezamenlijke amendement gaf daar blijk van.

Debacle

Wietze Smit (WijkNU): ,,En dan nu al direct een debacle. Vanaf vandaag leven we opnieuw onder het dictaat van de coalitie”. Jeroen Brouwer (SP): ,,We zijn het zat. We wilden polarisatie tegengaan met het wij-verhaal. En direct klinkt al weer het machtswoord. We stemmen tegen de begroting.” Voor Gerard Migchels (CDA) was de teleurstelling het grootst: ,,We gaan van de wij-lijn naar de zij-lijn”, was zijn wrange constatering. Er brak wat toen Willems hem belde: ,,Als GroenLinks via een machtswoord zo terug in haar hok wordt gezet, dan staan wij zo langs de zij-lijn, dan hoef ik de komende 1,5 jaar niet eens meer naar raadsvergaderingen te komen. Dat was mijn eerste reactie. Inmiddels ben ik weer zo ver dat ik op zoek wil naar verbinding.” 

Tussen tweee vuren

Bart van Asperdt (D66) ging op zoek naar degene die dit ‘marsorder’ had afgegeven; want zo ga je toch niet met elkaar om? Willems wilde niet zeggen wie hem had gebeld: ,,Ik ga niet wijzen. Ik kwam tussen twee vuren te staan. De bestuurbaarheid van Wijk is een groot goed, daarom heb ik uiteindelijk zelf een afweging gemaakt.” Ondanks de vragen van de oppositie hield Willems voet bij stuk. Toen hij zei dat de sfeer in de coalitie onder grote druk zou komen te staan, trok D66 de conclusie dat de VVD-fractie het hard had gespeeld richting Willems.

Sybren van der Velden (VVD) zei dat het amendement binnen de coalitie was besproken: ,,Uiteindelijk zijn er conclusies getrokken dat dit moest gebeuren.”

In wanhoop zei Van Asperdt: ,,Kijk, is er dus toch weer een coalitieoverleg geweest voor de 10-9! Dat doet ontzettend zeer, dit moet echt anders!” De VVD-voorman zei verder geen behoefte te hebben om het hele proces op tafel te leggen.

Migchels (CDA): ,,Dit amendement is a-politiek. Er staan zelfs keuzes in waar ik mordicus op tegen ben. Er wordt een te zware politieke lading aan gegeven - alsof het college hierop gaat vallen. De VVD heeft Willems in de nek gebeten en dat is niet de manier om politiek te bedrijven.”

Positief meedenken 

Financieel wethouder Hans Marchal (PCG) zei dat er vanuit het college geen ‘marsorder’ was uitgegaan richting Willems om zich uit het amendement terug te trekken. Het college kan zich namelijk vinden in de strekking van het tijd kopen. ,,We willen positief met het amendement meedenken en dat doen we in het kader van de wij-lijn, waar we erg achter staan. We hebben misschien nog wel een aantal zinvolle opmerkingen, en ik hoop dat u daarvoor openstaat.”

Zo kwam het amendement alsnog serieus op tafel. Wethouder Marchal pleitte ervoor om niet alles door te schuiven, maar om het laaghangend fruit alvast te plukken. Op zijn lijstje stond bijvoorbeeld dat de CAO van Binding kan worden uitgesteld, en dat de 1,5 procent inflatiecorrectie op de onroerende zaakbelasting overeind moet blijven. Marchal: ,,Vervolgens gaan we vanaf maart met elkaar in proces om de harde noten te kraken.”

Tijdens een schorsing pasten Migchels en Marchal de spreadsheet van het amendement aan. De burgemeester noemde het een mooi staaltje co-creatie. Rob Willems was blij dat deze brug weer was geslagen, en voelde zelfs de ruimte om het amendement mee in te dienen.

Amendement aangenomen

Bij het stemmen bleek dat het aangepaste amendement unaniem werd aangenomen. Sybren van der Velden (VVD) moest deze draai natuurlijk wel even uitleggen: ,,Wat ons betreft had de begroting zo door gekund, maar we kunnen nu met het amendement leven. Met deze stap ga ik voor het vertrouwen dat de oppositie ziet dat we echt willen samenwerken.”

Burgemeester Meerts concludeerde zeer tevreden: ,,We zijn terug op de wij-lijn.” Uiteindelijk stemde iedereen voor de begroting voor 2021 - zelfs de SP, die vooraf had aangekondigd tegen te gaan stemmen.

Op Twitter zei burgemeester Iris Meerts de volgende dag: ,,We deden iets bijzonders in Wijk bij Duurstede. De begroting voor volgend jaar is namelijk gemaakt door het gehele bestuur, college én raad, gesteund door onze ambtenaren. Gisteren is de begroting unaniem aangenomen. Het was niet makkelijk, maar ‘we did it’. Hier zit een trotse burgemeester.”