De wand van de bouwput in de achtertuin van het Huis van de Gemeente
De wand van de bouwput in de achtertuin van het Huis van de Gemeente Gerben Joustra (AWN)

De romeinse grensrivier, de Limes, in de eerste eeuwen van onze jaartelling rondom Wijk bij Duurstede

12 augustus 2021 om 15:21 Historie

WIJK BIJ DUURSTEDE Wat is hierover nu bekend? Het is wel zeker dat het tegenwoordige Wijk bij Duurstede bij deze grens door Europa lag. De Romeinen hadden (wel met behulp van een uitstekend georganiseerd leger en diplomatie), kans gezien een groot Imperium tot stand te brengen, vanaf de Middellandse Zee naar het noorden en oosten. En dankzij het overbrengen van hun toen moderne cultuur en technieken, zo’n 400 jaar lang, een nieuwe beschaving over te dragen.

door Gerben Joustra

Een toevallige vondst door vrijwilligers van de landelijke AWN (amateur archeologen), met behulp van geo-elektrische technieken, gaf zicht op resten van een stenen bouwwerk uit de romeinse tijd. Zeker door bijkomende vondsten die in die richting wezen op een perceel, waar omheen een merkwaardig, rechthoekige bocht liep. Ook in de wijk de Horden, meer zuidelijk, lag een modern aandoende nederzetting met een soort van galerij erom heen.

Maar welk deel van Zuid Oost Utrecht lag nu buiten deze beschaving of Limesgrens? Voor een deel is die grensrivier nu wel bekend, namelijk aan het eind van de Ossenwaardse weg vanaf Cothen. En verder zuidwaarts langs de Scholen Gemeenschap Revius. Verder zuidelijk richting de Betuwe wordt het zoeken moeilijker onder de bebouwde kom. Gelukkig zijn bij opgravingen daar wel rivierlopen in kaart gebracht, maar helaas niet gedateerd !

In 1999 was er een bodemsaneringsput aan het begin van de Zandweg gegraven, waarbij een interessant stuk rivierloop zichtbaar werd, richting noord-west. Deze rivier kon aan de hand van diepligging van zijn bodem ( 3,5 m boven huidig zeeniveau), geschat worden op na-romeinse perioden. Langs zijn rechteroever stond een rij beschoeiingpalen, schuin tegenover Gall en Gall. Hiervan hebben de AWN- ers schijven afgezaagd en opgestuurd naar de toenmalige Rijksdienst, de R.O.B., in Amersfoort. Daar zou men een jaarringendatering kunnen uitvoeren! De rivierloop heeft na verzanden en opslibben nog een natte plek overgehouden, gezien een oud stuk riolering uit de 14e eeuw bij de zuidkant van de put.( datering door assistent-archeoloog Ton van Rooijen).

Een tweede put voor begeleiding door vrijwilligers was nodig voor de bouw van de uitbreiding van het Regionaal Archief in de achtertuin van het Wijkse Gemeentehuis in de zomer van 2010. Zo’n 40 m lang en bijna 3,5m diep met een prachtige gelegenheid deze rivierloop in kaart te brengen! Gezien het geologisch profiel in de zijwanden waren duidelijk twee boven elkaar liggende grindbodems zichtbaar, dat blijkbaar kon duiden op afwisselende perioden van activiteit. Afgaande op aansluitende zanddiepten, aan de overkant in de Betuwe, kon het diepste deel geschat worden op de Romeinse tijd, met bodem op slechts 0,5m boven 0m NAP /huidige zeeniveau.

Is dan aansluiting mogelijk met gevonden rivierlopen aan de zuidkant van de Rijnbocht naar Utrecht/Trajectum in de Betuwe? Daar zijn nu ouderdomsdateringen gereed gekomen van rivierlopen met behulp van radio-actieve koolstof dateringen in verlandende restgeulen van enkele rivieren daar. Namelijk een rivierrest uit de tijd van voor (IJzertijd) en vlak na de Romeinse tijd (zg. Merovingische tijd). Daartussen kan ergens de grensrivier de Limes, liggen.

advertentie
advertentie