Lezingen, vieringen en muzikale workshops rondom Bonifatius

WIJK BIJ DUURSTEDE Op 7 september en op 14 september wordt herdacht dat, de later wereldberoemd geworden monnik, Bonifatius terug was in Dorestad-Utrecht. Op 7 september, tijdens het festival Kleurrijk Uit in Wijk, zal prof. dr. Anton Vernooij op boeiende wijze vertellen over muziek in de vroege middeleeuwen. 'Wat zong Bonifatius?' Een week later, tijdens Open Monumentendag, zal onder leiding van koordirigent Ronald de Haan een workshop 'Gregoriaans zingen als Bonifatius' worden gegeven.

Ali van Vemde

In 716 maakte Bonifatius, toen nog Wynfreth, zijn eerste reis vanuit Engeland naar het vasteland van Europa. Hij kwam aan in Dorestad en dat is in 2016, 1300 jaar later, met allerlei festiviteiten gevierd in Wijk bij Duurstede. Een reliëfsteen op de Markt, vlakbij de toren, is hieraan een blijvende herinnering. Bonifatius bleef een half jaar in de regio en sprak er met Koning Radbod. Kees Slijkerman van het Bonifatius comité vertelt: "In die tijd was er niet veel meer dan Dorestad. Nederland was drassig en er waren maar weinig plekken voor droge voeten. De terugreis was waarschijnlijk ook vanuit Dorestad." In 719 kreeg hij de naam Bonifatius van Paus Gregorius II in Rome, die hem ook een zending gaf. Via Duitsland reisde hij naar Dorestad en Utrecht. Hier bivakkeerde hij een aantal jaren. Hij missioneerde onder andere in Breukelen, Velsen en Woerden. Meerdere keren bezocht hij later nog Wijk bij Duurstede. Zo'n 40 jaar was hij in een klooster in Engeland, waar hij zich tot leraar en diplomaat ontwikkeld had, de tweede helft van zijn leven bracht hij door op het vasteland van Europa. Bonifatius wordt wel de architect van het christelijke West-Europa genoemd. Hij heeft veel betekend voor de ontwikkeling van Europa en verdient een grote plek in de geschiedenis. Kees Slijkerman: "Dorestad was toen het knooppunt voor reizen in de omgeving. Het had toen zo'n 3000 inwoners. Sinds de bijzondere aandacht die Bonifatius kreeg in 2016 heeft hij echt meer betekenis gekregen. Ook in Utrecht, Breukelen en Woerden is nu een programma in voorbereiding." Er wordt op dit moment gewerkt aan een wandelroute van Dokkum – de plek waar Bonifatius in 754 werd vermoord – naar Wijk bij Duurstede.

PROGRAMMA Om te herdenken dat Bonifatius in 719 terug kwam in de regio Dorestad-Utrecht, nu om er langere tijd te blijven, worden er lezingen, vieringen en muzikale workshops georganiseerd. Het is de bedoeling dat er minimaal één keer per jaar een lezing wordt gegeven. Daarnaast is er informatie voor toeristen. De speciale folder zal ook in het Duits vertaald gaan worden. Prof. dr. Anton Vernooij zal de toehoorders vertellen over de muziek uit die tijd met zijn lezing 'Wat zong Bonifatius? Muziek in de vroege middeleeuwen'. Hoe het precies geklonken heeft, dat weten we niet, maar met wat speurwerk is er wel het nodige over te vertellen. Waarschijnlijk zongen de monniken zonder muziekinstrumenten à capella. Kees Slijkerman: "Je zou het kunnen zien als melodieus bidden." Later werd Gregoriaanse muziek uitgeschreven. De vrij toegankelijke lezing is op 7 september van 16.00 tot 17.00 uur in de Grote Kerk. Anton Vernooij is emeritus hoogleraar Liturgische Muziek aan de universiteit van Tilburg. Hij is zijn hele actieve leven docent, musicus en schrijver over muziek geweest en zal een wat lichtvoetige lezing geven van een half uur. Daarna reageert hij op vragen. Voorkennis is niet nodig. Prof. dr. Vernooij is een levendig spreker en zal de lezing met een powerpoint presentatie verlevendigen. De Grote Kerk, waarin de lezing plaatsvindt, is gebouwd in de late Middeleeuwen en een bezienswaardigheid op zich. Op 14 september is de workshop 'Gregoriaans zingen als Bonifatius'.

WORKSHOP ZINGEN ALS BONIFATIUS Gregoriaans zingen is een deels improviserende zangwijze, die een voortzetting was van het zingen in de Joodse synagogen. Ook in 2016 gaf dirigent Ronald de Haan een workshop Gregoriaans zingen als Bonifatius. Dit werd met veel enthousiasme ontvangen. Ronald de Haan zal kort iets vertellen over het gregoriaans. Daarna zal hij met de deelnemers Gregoriaanse gezangen inleiden en instuderen. Dit gebeurt met medewerking van de Schola Cantorum Gregoriana van de Zalige Titus Brandsmaparochie uit Rhenen. De gezangen die worden ingestudeerd zijn de wisselende gezangen van de Gedenkdag voor Bonifatius. Als afsluiting geven de Schola en deelnemers om 15.00 uur een openbare uitvoering. Deze is vrij toegankelijk voor publiek. Voor deze workshop kunt u zich aanmelden via rjadehaan@hetnet.nl Deelname kost € 10,- p.p., inclusief koffie, thee en Gregoriaanse gezangen op schrift. Na aanmelding krijgt u de te zingen gezangen ook al per mail toegestuurd. Voor de lunch moet u zelf zorgen. Inlichtingen bij Kees Slijkerman telefoon 0343 576946.

Bonifatius leeft als nooit tevoren. In het najaar zullen er twee schoolkerkdiensten worden gehouden. Ook worden schoolklassen bezocht. Er zijn verschillende boeken over Bonifatius geschreven, onder andere door Luit van der Tuuk, conservator van Museum Dorestad.