Cybercriminelen steeds behendiger in misleiding gebruikers internet

WIJK BIJ DUURSTEDE Begin vorig jaar leek er minder cybercriminaliteit te zijn, maar de vreugde duurde kort want halverwege het tweede kwartaal was de daling alweer omgezet in een stijging van het aantal incidenten. De overheid ziet zich genoodzaakt er wat aan doen, want het loopt de spuigaten uit. Daarom wordt de komende jaren 27 miljoen euro beschikbaar gesteld. 

,,Het kabinet wil cybercriminaliteit bestrijden. Zo moeten politie en justitie meer bevoegdheden krijgen om cybercrime aan te pakken”, staat bemoedigend op de website van de rijksoverheid. De beschikbare 27 miljoen euro wordt onder meer besteed aan onderzoek, er worden nieuwe rechercheurs aangetrokken en het kabinet wil zich richten op forensische opsporing.

Cybercrime is een verzamelnaam van alle criminele activiteiten die plaatsvinden om je geld afhandig te maken terwijl je op de digitale snelweg zit. Het is een wereld die bestaat uit louter Engelse termen, vaak met afkortingen. Phishing komt het meest voor (zie kader) en is de verzamelnaam voor digitale activiteiten waarmee criminelen proberen persoonlijke informatie te pakken te krijgen. Bij een DDoS-aanval sturen criminelen grote hoeveelheden dataverkeer naar servers, waardoor ze overbelast raken en niet meer (goed) werken. Bij een Account Take Over (ATO) nemen criminelen je account bij een webshop over waarna ze bestellingen plaatsen uit jouw naam. Ransomware is software die criminelen gebruiken om computers te versleutelen, waardoor je niet meer bij je gegevens kan. Pas na betaling van losgeld (’ransom’) krijg je - doorgaans - de controle weer terug. Tech Support Scam (TSS) is een digitale babbeltruc waarbij criminelen zich voordoen als een medewerker van een helpdesk en proberen zo toegang te krijgen tot je inloggegevens.

Meldingen

Cybercrime kost de gemeenschap veel geld. Hoeveel, daarover gaan allerlei verschillende bedragen rond. Laten we het daarom houden bij cijfers die bekend zijn. Zoals: van mei tot en met oktober afgelopen jaar waren er volgens VPNgids.nl in Nederland 7.396 meldingen van cybercrime. Dat is een stijging van 8,6 procent ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Hierbij blijken grote regionale verschillen. In Limburg was de toename met 75,8 procent het hoogst, terwijl in de provincie Groningen het aantal aangiftes met 12,8 procent daalde.
Kijken we naar gemeenten, dan scoort het Drentse Aa en Hunze met 78 meldingen op 10.000 inwoners het meest negatief. Het landelijk gemiddelde is 4,3 meldingen per 10.000 inwoners. Wijk bij Duurstede zit in de genoemde periode in de hoge regionen met 6,7 meldingen op 10.000 inwoners.

Herkennen

Meeste Nederlanders denken dat het hen niet zal overkomen

Het probleem groeit, maar de meeste Nederlanders hebben het idee dat het hen niet zal overkomen. Volgens het Cybersecurity onderzoek Alert Online 2022 vindt bijna drie kwart van de Nederlanders de eigen kennis hierover redelijk tot goed en een meerderheid zegt de meeste vormen van cybercrime te (her)kennen. Alleen het fenomeen social engineering is niet heel bekend: slechts 3 procent zeggen dit te kennen. Social engineering is het misbruiken van menselijke eigenschappen zoals nieuwsgierigheid, vertrouwen, hebzucht, angst en onwetendheid.

Forse straffen

De straffen voor cybercriminaliteit zijn fors. Criminelen die computergegevens vernielen en personen die computersystemen ontoegankelijk maken, kunnen bijvoorbeeld een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar krijgen. Voor criminelen die via een computerdelict ernstige schade toedienen of zich richten op een vitale infrastructuur, bijvoorbeeld een overheidsnetwerk of energiecentrale, is de maximale celstraf 5 jaar.

Twee op de drie Nederlanders heeft ervaring met cybercriminaliteit

Phishing (zie de uitleg in het hoofdartikel) blijft de meest ervaren vorm van cybercrime, blijkt uit het Cybersecurity onderzoek Alert Online 2022. Een op de drie Nederlanders heeft hier weleens mee te maken gehad. Op plek 2 van meest ervaren vormen van cybercriminaliteit staat de zogenoemde vriend-in-noodfraude (hierbij krijg je een bericht van een familielid of goede vriend dat zij of hij in de penarie zit en snel geld nodig heeft, 13 procent van de Nederlanders heeft hier slechte ervaringen mee) en malware en hacking met elk 1 procent maken de top 4 vol. Dit zijn ook de vormen van criminaliteit waarvan men verwacht dat er een kans is ermee te maken te krijgen.

Slachtoffer

Tellen we de diverse vormen van cybercrime bij elkaar op, dan blijken niet één op de drie, maar twee op de drie Nederlanders weleens te maken hebben gehad met een bericht waarvan men vermoedde dat het niet deugde. Maar dat is lang niet altijd het geval, laat de rijksoverheid weten. ,,Soms wordt een phishing-poging herkend, maar heel veel mensen worden toch slachtoffer, met soms duizenden euro’s schade. Dit is niet verwonderlijk, cybercrime neemt steeds professionelere vormen aan. Waar phishingmails voorheen makkelijk te herkennen waren aan bijvoorbeeld spelfouten, zijn ze inmiddels haast niet meer van echt te onderscheiden”, laat de overheid weten.