Veel gemeenten niet toegankelijk voor mensen met een beperking

WIJK BIJ DUURSTEDE In veel gemeenten komen mensen met een beperking nog heel wat obstakels tegen. “Er is nog veel werk aan de winkel”, zegt Inge Redeker van kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning Vilans. Donderdag staat de geleidehond, een belangrijk hulpmiddel voor mensen met een visuele beperking, in het zonnetje tijdens de Internationale Dag van de Geleidehond.

“De strijd voor een volledig inclusieve maatschappij voor mensen met een handicap is nog lang niet gestreden”, zegt Redeker. Zij werkt aan de verbetering van inclusie van mensen met een beperking. Inclusie gaat over meedoen en erbij horen in de samenleving. Redeker hoort en ziet waar mensen met een beperking nog dagelijks tegenaan lopen. “Het ligt aan je beperking waar je dagelijks hinder van ondervindt. Dit kunnen dingen zijn als informatie op de website van een gemeente begrijpen, over een drempel stappen of reizen met het openbaar vervoer. Als je een visuele beperking hebt zijn stations met een ingewikkelde bewegwijzering vaak erg lastig.”

VN-VERDRAG In Nederland heeft 5,4 procent van de volwassenen een zichtsbeperking, zoals moeite met kleine letters of verzien. Dit blijkt uit de cijfers van de Gezondheidsmonitor uit 2020 gemaakt door het RIVM, CBS en de GGD’en. In de gemeente Wijk Bij Duurstede heeft 2,2 procent van de volwassen inwoners moeite met zien. Hiermee ligt de gemeente Wijk bij Duurstede onder het landelijk gemiddelde.

Inclusie staat bij veel gemeenten nog niet hoog op de agenda

Nederland ratificeerde in 2016 het VN-verdrag Handicap. Hiermee maakte Nederland de afspraak met de Verenigde Naties (VN) om de drempels voor personen met een beperking zo veel mogelijk weg te nemen. Maar de afgelopen jaren is er in het gros van de gemeenten onvoldoende veranderd in het toegankelijkheidsbeleid voor mensen met een beperking. “Toen het VN-verdrag in werking trad hing er een euforisch gevoel. Nu heerst er vooral veel frustratie omdat in veel gemeenten inclusie nog niet bepaald hoog op de agenda staat”, zegt Redeker.

Dat er nog veel werk aan de winkel is, blijkt ook uit onderzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Movisie. Uit dit onderzoek komt naar voren dat ongeveer een vijfde van de gemeenten vorig jaar niet verder is gekomen dan de onderzoeks- of verkenningsfase om de toegankelijkheid voor mensen met een beperking te verbeteren.

Het gaat erom of je fysiek, sociaal en digitaal kunt meedoen

SCHENDING VAN RECHTEN Slecht toegankelijkheidsbeleid is een schending van de mensenrechten voor mensen met een beperking, vertelt historicus Paul van Trigt die aan de Universiteit Leiden onderzoek doet naar hoe gedacht wordt over beperkingen. “Bij schending van mensenrechten wordt vaak snel gedacht aan bijvoorbeeld mensen in oorlogssituaties. Maar de achterlopende toegankelijkheid voor mensen met een beperking valt hier ook onder.” 

In Nederland ligt de nadruk meer op de zorg voor mensen met een beperking, zegt de historicus. “En dat is in Nederland relatief ook goed geregeld. Maar het VN-verdrag gaat veel verder dan alleen zorg. Het gaat er ook om of je met een rolstoel wel of niet een gebouw in kunt en of je sociaal en digitaal kunt meedoen.” 

Redeker ziet de afgelopen jaren kleine verbeteringen. “Zo zijn festivals toegankelijker geworden voor mensen met een beperking.” Maar ze benadrukt ook dat er nog flinke stappen moeten worden gezet, met name op het gebied van onderwijs en de arbeidsmarkt. “Hier zijn de kansen nog lang niet hetzelfde als voor alle andere Nederlanders. Terwijl het juist ook goed is dat mensen ervaring krijgen met bijvoorbeeld iemand die niet goed ziet op de werkvloer of in de klas. Zo leren we hoe we iedereen kunnen laten meedoen.”

TIPS IN DE OMGANG MET MENSEN MET EEN VISUELE BEPERKING
Praktische tips over de omgang met mensen die een visuele beperking hebben van Kennisplein Gehandicaptensector:
-Spreek in gezelschap mensen bij naam aan, zodat duidelijk is tegen wie je praat.
-Vertel vooraf wat je gaat doen en raak iemand niet zomaar aan.
-Vraag eerst of je kunt helpen en hoe je kunt helpen. Wil de persoon geen hulp, dring dan niet aan.
-Noem bij de begroeting eventueel je naam, ook al ken je elkaar al/
-Geef als iemand het wil informatie over de ruimte en vertel welke mensen en dieren er zijn.
-Woorden als ‘zien’ en ‘kijken’ kun je gerust gebruiken. Mensen die blind of slechtziend zijn gebruiken deze woorden ook.
-Vertel het als je weggaat, anders blijft iemand doorpraten.
-Hoe iemand begeleid wil worden, verschilt per persoon. De een legt graag zijn hand op je elleboog, terwijl de ander liever inhaakt. Het is wel handig als de begeleider vooroploopt en iemand met een visuele beperking volgt.