Vluchtelingenwerkgroep Wijk bij Duurstede: „Nog wat meer begrip en draagvlak zou fijn zijn”

WIJK BIJ DUURSTEDE] Asielzoekers die een verblijfsvergunning kregen, de statushouders, verdienen een plek om te wonen en een nieuw bestaan op te bouwen. Juist nu er weer veel meer vluchtelingen naar Nederland komen, vraagt dit om de nodige aanpassingen. Iedere gemeente krijgt de verantwoording om een aantal van deze mensen onder te brengen en te begeleiden. Een moeilijke opgave en vanuit de samenleving is hier nogal wat protest tegen. De woningnood is hoog en ook hier wachten mensen al jaren op een woning. Toch is het niet zo dat statushouders onze huizen ‘inpikken’. „Het ligt iets genuanceerder,” vertellen Liesbeth de With en Marieke Lamberts van de Vluchtelingen Werkgroep Wijk bij Duurstede.

door Ali van Vemde

„Om onze werkzaamheden te kunnen blijven uitvoeren hebben we mensen nodig die ons daarbij kunnen helpen. De gemeente moet zorgen voor beschikbare woningen, wij zorgen voor de maatschappelijke begeleiding. Dat doen we in Wijk met zes vrijwillige maatschappelijk begeleiders, die zich met hart en ziel inzetten voor deze nieuwe inwoners van onze gemeente. Er is grote behoefte aan vrijwilligers. Niet alleen voor de statushouders zelf, maar ook voor de Wijkse samenleving is het goed en fijn als statushouders zich hier snel thuis voelen en mee kunnen doen. Hoe beter de begeleiding, hoe eerder we dit bereiken.” Op dit moment is er een achterstand in de huisvestingstaakstelling. „We moeten nu weer vijf mensen huisvesten, het volgende half jaar komen daar veertien mensen bij. Hoeveel woningen daarvoor nodig zijn is afhankelijk van de gezinssamenstellingen. Het woningtekort op de sociale huurmarkt maakt het extra lastig. Waarom krijgen deze statushouders wel een woning en jongeren die al jaren wachten op een woning niet? Maar het echte probleem zit ‘m niet in dat geringe aantal vluchtelingen, maar in het grote tekort aan betaalbare (huur)woningen. De vluchtelingen die hier komen zijn de schrijnende gevallen. Het is verschrikkelijk wat er in de landen van herkomst gebeurt. Zij vertrekken niet zomaar uit hun geboorteland. Kijk naar wat er aan de grens bij Belarus gebeurt, of op de eilanden in Griekenland. Daar mag wat meer begrip voor zijn.” De Vluchtelingenwerkgroep hoopt dat, zeker in deze kerstperiode, buren eens een praatje met de statushouders maken zodat ze zich hier sneller thuis gaan voelen. „Zie om naar je naaste en ga daar ook in januari mee door.”

BEGELEIDING De vrijwilligers van de Vluchtelingenwerkgroep begeleiden de statushouders van A tot Z. „Wij zijn het aanspreekpunt waar ze al hun vragen kunnen stellen. Weten wij het niet, dan kijken we of we iemand kunnen vinden die kan helpen. Het zijn, naast de financieel/administratieve rompslomp soms ook heel praktische dingen, die voor ons vaak al lastig zijn, bijvoorbeeld met het scheiden van afval. Maar ook introduceren we ze bij de huisarts, de tandarts, school, clubjes, zwemles of de kinderopvang. De komende tijd zal er ook meer aandacht zijn voor duurzaamheid, het Energieloket begeleidt daarbij.  Daarnaast helpen we onze cliënten op het financiële vlak. Elk gezin is gekoppeld aan een vaste vrijwilliger.” In januari 2022 gaat de nieuwe wet inburgering in. Die geldt voor mensen die vanaf 1 januari 2022 een verblijfsvergunning krijgen, dus niet voor de mensen die nu al in onze gemeente zijn. De With: „Er moet, op grond van de nieuwe wet, een betere samenwerking komen waarbij de Sociale Dienst en de Vluchtelingenwerkgroep, al voordat onze toekomstige cliënten hier komen wonen, gaan kennismaken met de nieuwe statushouders bij het AZC. Er wordt dan een al een persoonlijk plan voor inburgering en participatie opgesteld en we hopen dat de communicatie daardoor gemakkelijker wordt. De eerste zes maanden worden verschillende belangrijke betalingen door de sociale dienst rechtstreeks gedaan om de statushouders te ontzorgen. Via de sociale dienst wordt een financiële training gegeven in de eigen taal. Verhuizen vanuit het AZC naar een ‘eigen’ woning is fijn, maar ook altijd heel ingrijpend en belastend. Vanaf dat moment moeten ze wel alles zelf gaan doen en dat is lastig. De woning moet klaar gemaakt worden voor bewoning, meubelen moeten worden aangeschaft, maar ook moeten ze de nieuwe woonplaats leren kennen. Wij maken hen wegwijs.”

INTEGRATIE Hoe de gezinnen integreren is heel wisselend. „Het maakt een groot verschil uit welk land de statushouders komen. Sommigen pakken al heel snel het leven hier op, bij anderen kan dat jaren duren. De verhalen uit de landen van herkomst zijn vaak schrijnend. Het belangrijkste is de dankbaarheid die ze voelen als ze hier mogen wonen. Als je je voorstelt hoe het is als je alles achter moet laten en naar een ander land moet, dan begrijp je hoe ze zich moeten voelen. Dit werk doe je niet om jezelf een goed gevoel te geven, maar het is zinvol en daar word je ook zelf blij van.” Zo helpt Lamberts op dit moment een gezin waar binnenkort een baby wordt geboren. „Het is mooi om te zien dat zij het wel gaan redden.”

VRIJWILLIGERS Lamberts werkte bij de Regionale Sociale Dienst in Zeist bij het team nieuwe inwoners. „Dat werk vond ik te administratief. Toen al keek ik naar vrijwilligerswerk bij Vluchtelingenwerk. Liesbeth kende ik vanwege de overleg bijeenkomsten en met haar ben ik in gesprek gegaan. Waar ik naar op zoek was is écht contact hebben met mensen en dat kan hier. Het bevalt top!” Het vrijwilligerswerk is erg gevarieerd. Er is een deel maatschappelijke begeleiding, maar ook een deel administratie. „Het is aan de vrijwilliger of deze dat allemaal zelf oppakt of een deel op zich neemt. Sommigen vinden het moeilijk om afstand te bewaren en doen liever het administratieve werk, bij anderen is dat juist andersom. Iedere vrijwilliger doet waar hij of zij goed in is, dat is goed in evenwicht.” Een probleem is nu wel dat je, met de coronamaatregelen, niet met het team om de tafel kan zitten om te bespreken waar je als vrijwilliger tegenaan loopt. Toch is er regelmatig onderling contact en is er toch ook tijd voor plezier met elkaar. De vrijwilligers besteden wekelijks zo’n zes tot acht uur aan het vluchtelingenwerk. Bij nieuwe gezinnen kost dat iets meer tijd. „Nu komt er bijvoorbeeld een gezin van het AZC in Luttelgeest dat binnen 14 dagen, na het tekenen van het huurcontract, de woning in Wijk bij Duurstede moet betrekken. Alleen het reizen met het openbaar vervoer kost al heel veel tijd. En dan moet al het werk in de geheel ‘kale’ woning nog beginnen. Er komt veel bij kijken. Blij zijn we dan ook met de hulp van statushouders die hier al langer wonen. Zij spreken de taal en helpen ons met vertalen.

Het grootste probleem blijft toch het aantal beschikbare woningen. De With: „De achterstand op de huisvestingstaakstelling zal in samenwerking met de sociale verhuurders zo snel mogelijk worden ingelopen. Getracht wordt de benodigde woningen volgend jaar wat meer gespreid door het het jaar heen aan te bieden, zodat wij onze werkzaamheden beter aankunnen. Dat zal alleen mogelijk zijn met meer vrijwilligers. We zijn er immers nog lang niet, want ook uit Afghanistan worden weer vluchtelingen verwacht. Natuurlijk zijn ook wij er voorstanders van dat deze vluchtelingen zoveel mogelijk in omliggende landen worden opgevangen, maar daar zijn de omstandigheden vaak erbarmelijk. In Nederland hebben we de mogelijkheden, laten we hier dan ook mensen opvangen die dat echt nodig hebben.”

De Vluchtelingenwerkgroep is op zoek naar vrijwilligers. Interesse, neem dan contact op met coördinator Liesbeth de With, l.dewith@vwwbd.nl of telefonisch 0343 533614.