Feestavond in het E&E Gasthuis in de 80-er jaren
Feestavond in het E&E Gasthuis in de 80-er jaren Historische Kring

Wijk Toen: Ewoud en Elisabeth, al ruim 600 jaar actief in de ouderenzorg

30 mei 2018 om 15:15 lokaal

WIJK BIJ DUURSTEDE Recent was in 't Groentje te lezen dat de keuken van het Ewoud en Elisabeth Gashuis per 1 juli 2018 gesloten wordt. Het zou te duur zijn, volgens QuaRijn, de organisatie waar het Gasthuis deel van uitmaakt. Daarover ontstond de nodige commotie, waarbij het argument dat er juist voor kwetsbare ouderen vers en lekker gekookt moet worden en dat aan hen geen 'opgewarmde' magnetronmaaltijden moeten worden verstrekt, het belangrijkste discussiepunt was. Pas rond 1956 werden er sociale wetten ingevoerd die ervoor zorgden dat ouderen (en/of armen) die niet meer konden werken of voor zichzelf konden zorgen recht hadden op financiële en praktische ondersteuning, georganiseerd en betaald door de staat, dus door ons allemaal.

Norma Mulder/Historische Kring

EWOUD EN ELISABETH GASTHUIS Of Gijsbrecht van Abcoude op 14 februari in het jaar 1400 heeft kunnen bedenken dat 'zijn' Ewoud en Elisabeth Gasthuis anno 2018 nog zou bestaan valt te betwijfelen. Hoewel, in de officiële Stichtingsactie, die bewaard is gebleven, laat hij naast veel bepalingen over de organisatie en de taken, ook opnemen dat dit reglement en voorschrift tot in lengte van dagen geheel en onverbroken onderhouden moet worden tot zaligheid van de zielen van hemzelf en zijn vrouw en kinderen. Bij de oprichting is het een liefdadigheidsinstelling gericht op armen, ouderen en passanten. Voor kerkdienaren die in Wijk wilden logeren, waren er permanent twee bedsteden beschikbaar. Liefdadigheid betekende destijds volstrekt afhankelijk zijn. Niemand had dus rechten. In het archief is veel bewaard gebleven, waardoor we veel weten van die zorg door de eeuwen heen. Tot in de 60iger jaren van de vorige eeuw waren er twee soorten bewoners, de Proveniers of kostkopers, die zichzelf inkochten en daardoor wat eisen konden stellen en de aalmoezeniers, die als 'betaling' voor hun verzorging allerlei karweitjes moesten opknappen, zoals in de moestuin werken, schoonmaken of aardappelen schillen.

ARM-IN-ARM NAAR DE KERK In de regentenkamer van 13 januari 1954 werd een klacht van een inwoonster behandeld, die klaagde 'dat zij ziek werd van het eten van ongeschilde aardappelen en dat er geen snippertje vet bij zat. Ze kreeg ook geen brood. De directrice had haar gezegd dat ze maar moest leren eten wat de pot schafte. En één van de regentessen meldde dat ze het huis uit gezet zou worden als ze niet at'. Dat zijn – anno nu- onvoorstelbare dingen. Dat er ook heel goede tijden zijn geweest blijkt uit het verhaal van Nel Hagoort-Balvers. Zij heeft van 1971 tot 1997 gewerkt in het E&E Gasthuis. Nel werd geboren in 1937 in Wijk bij Duurstede en heeft in Rotterdam een opleiding gevolgd tot ziekenverzorgster. Ze trouwde in 1957 met Kees Hagoort en runde samen met hem een zg. witgoedwinkel in de Peperstraat. Toen het E&E Gasthuis in 1971 verhuisde van de Oeverstraat naar de Gansfortstraat vroeg de toenmalige directrice Mw. Melkert of zij nachtdiensten wilde doen. Dat leek Nel leuk. Zij kwam als kind al veel in het Gasthuis omdat haar opa van moeders kant er woonde als provenier. Nel en haar zusjes en broers bezochten hem vaak in het gebouw aan de Oeverstraat. Ze heeft er alleem maar leuke herinneringen aan. De toenmalige directrice Mw. Klomp was, zo denkt Nel achteraf, een heel goede directrice met veel empathie voor de bewoners. Nel ziet nog voor zich hoe zij op zondag met alle bewoners van het Gasthuis arm in arm naar de kerk liep, een hele sliert E&E bewoners. Uiteraard was er sinds de jaren '40 wel het nodige veranderd. Nel startte haar E&E loopbaan in het nieuwe gebouw aan de Gansfortstraat. In de ogen van Nel wel mooier en geriefelijker, maar de knusheid en gezelligheid van het oude gebouw miste ze in eerste instantie wel. Ze heeft er overigens lang en altijd met plezier gewerkt.

FAMILIEDAGEN Nel begon als nachtwaakster, later als avondverzorgster en eindigde uiteindelijk als interim directrice. Nel benadrukt dat het destijds fijn werken was in het Gasthuis. Ze had goede en leuke collega's en er was een flexibel en betrokken bestuur. Er kon heel veel. Zo bedacht Nel met Arie de Bruijn, die jarenlang de keuken bestierde, de familiedagen. Eenmaal per jaar mochten de bewoners twee familieleden uitnodigen die dan samen met de bewoners een mooie dag aangeboden kregen. Koffie met gebak, een lekker middagmaal, een broodje 's avonds en daarna het leukste: een 'bonte avond' waar het personeel, het bestuur en vaak ook de bewoners optraden in de 'playbackshow'. Al weken van te voren verheugde men zich op deze gezellige dag en iedereen had de grootste lol. Helaas is er veel veranderd met de komst van de koepelstructuren en de management cultuur. Zo'n familiedag past dan niet meer in het beleid. Vanuit een kantoor op afstand wordt bepaald wat efficiënt is. Nel, die nog vaak in het E&E Gasthuis komt vindt het jammer dat de beleidsbepalers vaak weinig idee hebben wat er op de werkvloer gebeurt. Ze heeft grote bewondering voor de verzorgenden en vrijwilligers die – ondanks de problemen en de bezuinigingen – het zo gezellig en leuk mogelijk maken voor de bewoners.

Er is heel veel veranderd sinds de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw. Op dit moment zijn er eigenlijk geen verzorgingshuizen meer. Het zijn nu verpleeghuizen, waar mensen naar toe gaan die zelf niet veel meer kunnen. Dat maakt het ook wel lastiger om het leuk te maken voor de bewoners. Maar, dat wil Nel wel kwijt, als men de laag dure managers zou weghalen, zou er vast meer overblijven om leuke dingen voor de bewoners te doen.

Sint Ewoud en Sint Elisabeth, al ruim 600 jaar wakend over het Gasthuis
advertentie
advertentie