Coronaverhalen: een uitvaart kun je maar één keer doen

WIJK BIJ DUURSTEDE Corona, het hakt erin. Voor iedereen een bijzondere tijd, maar ook beleeft ieder dat op een andere manier. Sommige mensen werden ziek, moesten hun bedrijf sluiten, kwamen zonder werk te zitten, konden niet meer naar een vereniging of moesten thuisonderwijs geven aan de kinderen. In samenwerking met de gemeente Wijk bij Duurstede vertellen mensen aan Wijks Nieuws over hun ervaringen rondom Corona. Iedereen heeft hier mee te maken gekregen en iedereen is daar op zijn of haar eigen manier mee omgegaan. Nu er heel in de verte een beetje hoop komt op een ‘normaal’ leven, willen we deze verhalen vastleggen. Wil je ook jouw verhaal vertellen, neem dan contact op met Ali van Vemde, a.v.vemde@bdu.nl

door Ali van Vemde

„Zeker in het begin, vanaf maart vorig jaar, was het beangstigend,” vertellen Marjan van Wiggen en Mariëtte van der Schoor van Uitvaartzorg op maat. Van Wiggen werkt al ruim 15 jaar in de uitvaartzorg. In januari 2022 zal Van der Schoor Uitvaartzorg op maat van haar overnemen. „Er was heel veel onduidelijk. Wat mocht er wel voor de familie en wat niet? Tijdens die eerste persconferentie werd er niets gezegd over de uitvaartzorg.” Iedereen heeft ze gezien, de beelden dat familie geen afscheid mocht nemen. „Eerst mocht alleen de eerste lijn, daarna werd het 30 personen. Steeds werd dit weer bijgesteld, ook voor ons was dit heel onduidelijk. Tegen de familie deden we dan maar alsof wij het wisten. Het was een drukke tijd, maar ook heel heftig. Bij de overledene is het virus wel verdwenen, maar bij de familie niet altijd.” Van Wiggen: „Ik was heel voorzichtig, ook mijn man hoort tot de risicogroep.” Grote uitvaartbedrijven hielden het bij telefonische contacten, maar dat wilden Van Wiggen en Van der Schoor niet. Van der Schoor: „Ik wil mensen aankijken als ik de uitvaart regel, dus wij hadden persoonlijk contact maar wel met maar twee personen. Ook voor onze eigen gezondheid; als wij omvallen hebben we een groot probleem.”

SCHRIJNEND Er zijn heel veel schrijnende voorbeelden te noemen. Zoals een vader die nog door zijn zoon wordt gereanimeerd en een hartinfarct overleeft. In het ziekenhuis overlijdt hij aan corona. „Wij hebben de huisarts gebeld en toen bleek dat de patiënt verkeerd was behandeld. Daar moet je wat mee.” Of de familie waar beide ouders zijn overleden. „Normaal loopt dan het hele dorp uit. Het akelige aan deze situatie is dat je een uitvaart maar één keer kan doen. Het kan niet overnieuw.” Schrijnend noemen ze het echtpaar dat 63 jaar samen was en dan geen afscheid kan nemen, alleen vanachter glas. Dat kan niet meer worden goedgemaakt. Onbegrip was er ook. „We hebben het meegemaakt dat iemand de opmerking maakte dat het maar een griepje is. Dat leidde bijna tot slaande ruzie. Of dat op het moment van de uitvaart de zoon en schoondochter van de overledene Corona blijken te hebben. Toen hebben we overgeschakeld naar plan B. Op een moment dat er niemand was hebben ze zo toch afscheid kunnen nemen. Tijdens de uitvaart konden ze er via zoom toch bij zijn. Het was mooi om te zien dat alle aanwezigen even naar de camera zwaaiden.”

ANDER CONTACT De grote uitvaarten, met soms wel 250 mensen, fotopresentaties en muziek, zijn er nu niet. Van Wiggen: „Families worden nu gedwongen om keuzes te maken, wie mag er wel en wie mag er niet bij zijn. Nu is het allemaal wat duidelijker en leidt het vaak tot een hele intieme uitvaart. Bijvoorbeeld met een een klein groepje rond het graf zitten en herinneringen ophalen.” Van der Schoor vult aan: „Je moet steeds weer schakelen. We willen het zo dichtbij mogelijk maken. Het moet wel warm en persoonlijk blijven. Afgelopen zomer mochten er even 100 mensen bij een uitvaart zijn. Bij een van de begrafenissen mocht iedereen iets op de kist schrijven. Wij moeten dan heel erg opletten dat iedereen zijn eigen stift krijgt en die ook mee naar huis neemt.” Het blijft zoeken naar oplossingen. „Probeer maar eens 1,5 meter afstand te houden als iemand bloemen aanreikt. Wat wel fijn is dat in deze tijd technisch veel mogelijk is. Via livestreams kunnen toch veel mensen de uitvaart volgen, ook familie vanuit het buitenland. Het nadeel hiervan is dat mensen zich er thuis niet altijd van bewust zijn dat ze zichtbaar zijn.” Zo wordt er steeds meer gekeken naar wat er wel kan. „Bijvoorbeeld in een sporthal in plaats van een crematorium, of een erehaag vormen. Zeker ook als een jong iemand overlijdt, moet het mogelijk zijn voor vrienden om afscheid te nemen. Het blijft moeilijk, want je merkt dat mensen elkaar juist dan willen knuffelen en dichtbij elkaar willen zijn.”

Ondanks het afgelopen moeilijke jaar vinden Van der Schoor en Van Wiggen nog steeds dat ze een prachtig vak hebben, ook binnen de huidige bepalingen. „Er zijn ook heel veel mooie momenten geweest.” Dat nu het aantal besmettingen weer oploopt en steeds vaker jongere mensen in het ziekenhuis belanden, vinden ze beangstigend. „Neem het serieus, het is geen griepje. Loop eens een dagje met ons mee.” Van Wiggen: „Deze 15 jaar heb ik het werk met heel veel liefde en plezier gedaan, maar het kost ook veel energie. Je staat altijd ‘aan’. Het bedrijf heb ik vanaf nul opgebouwd. Eind van het jaar ga ik met pensioen en samen met mijn man genieten.”