Parochiebestuur Paus Johannes XXIII parochie staat livestream voor Nicolaaskerk niet toe

ODIJK/HOUTEN Odijkers die in normale tijden elke zondag naar de H. Nicolaaskerk gaan in het dorp, zijn al weken verstoken van een eigen kerkdienst. De apparatuur hangt er wel, dus technisch gezien is het mogelijk om een dienst per livestream uit te zenden. Maar van het parochiebestuur mag het niet, tot grote onvrede van een aantal parochianen.

door Agnes Corbeij

Door de lockdown worden sinds december geen fysieke kerkdiensten meer gehouden. Er is geen verbod vanuit de overheid, maar de besturen van de parochies hebben dit zelf besloten. Veel kerken kiezen ervoor om de dienst per livestream uit te zenden, zodat de band tussen kerkgangers, kerk en voorgangers of dominees overeind blijft. De PKN gemeente in Bunnik, Odijk en Werkhoven zenden elke week een dienst uit vanuit de Oude Dorpskerk in Bunnik, het Witte Kerkje in Odijk en de Stevenskerk in Werkhoven. Met eigen voorgangers en zelfs soms een interactieve component met gemeenteleden. 

PAROCHIE Dat zouden sommige parochianen van de katholieke H. Nicolaaskerk in Odijk ook graag willen, maar het mag niet. De katholieke gemeenschap in de gemeente Bunnik maakt onderdeel uit van de Paus Johannes XXIII parochie in het Kromme Rijngebied. Bert Staal is een van de twee leden van de pastoraatsgroep van de H. Nicolaaskerk in Odijk. Hij vindt de situatie zeer zorgelijk. ,,Het is in deze tijden lastig om de verbinding tussen leden van de kerk en de kerk te onderhouden. Daarom willen we graag een dienst houden in de eigen kerk, met een ingeroosterde voorganger, die we per livestream kunnen uitzenden voor onze parochianen.”

We mogen alleen een dienst uitzenden op zondag na 14.00 uur en dan ook nog alleen via de kerkradio. Dat is natuurlijk te gek voor woorden.Daarvoor kreeg de geloofsgemeenschap in Odijk echter geen toestemming van het parochiebestuur, waar pastoor Hogenelst voorzitter van is. Staal: ,,We mogen geen livestream aanbieden. We mogen alleen een dienst uitzenden op zondag na 14.00 uur en dan ook nog alleen via de kerkradio. Dat is natuurlijk te gek voor woorden. Daar gaan we niet aan beginnen.” Toch ziet Staal geen andere mogelijkheden. ,,De katholieke kerk is een hiërarchische organisatie. Als het bestuur zegt dat het niet mag, dan gebeurt het niet.”

BEHOEFTE De binding met de lokale kerk is binnen de Odijkse parochie heel belangrijk, zegt Staal. ,,Voor de coronaperiode kwamen elke week gemiddeld 125 mensen naar de dienst. Ik hoor veel mensen die dat nu missen.” Dat er wel degelijk behoefte is aan een livestream uit de eigen kerk bleek afgelopen zondag. ,,Gelukkig kregen we toestemming voor een gecombineerde dienst voor Carnaval en Valentijn, de Carnavalentijn-dienst. Er werd door 155 mensen meegekeken.”    

Staal is bang dat parochianen afhaken als ze geen binding meer voelen met de Odijkse kerk. ,,Toen we dertig mensen in de kerk mochten hebben, kregen we nooit teveel aanmeldingen. Ook hoor ik ontevredenheid om me heen. Mensen denken soms dat wij helemaal niks doen.” 

ACTIEF Dat is niet waar, aldus Staal. ,,We zijn inmiddels gestart met de kerkradio op woensdagmorgen, daar luisteren tien mensen naar. Dat is niet veel, maar voor hen breekt het even de week. Ook sturen we elke twee weken een kaart naar de ouderen met een gebed of gedicht en is de pastorale bezoekgroep gewoon actief. Veel gebeurt nu telefonisch.” 

Voor sommige parochianen is de locatie van de kerk soms belangrijker dan de geloofsstroming. Staal: ,,Ik heb zelfs twee keer gehoord dat parochianen liever naar de (protestantse, red.) dienst van het Witte Kerkje kijken dan naar de katholieke dienst uit Houten of Culemborg.”

CONTACTEN Bunniks Nieuws nam contact op met het parochiebestuur. Vice voorzitter Charles Verwimp legt uit waarom de kerk hiervoor gekozen heeft. ,,Ook bij het uitzenden van een livestream is het nodig dat een klein aantal mensen, zo’n tien, bij elkaar komt. Dat willen we zoveel mogelijk voorkomen. Daarom hebben we als parochie besloten om alleen vanuit de hoofdlocatie in Houten een livestream op te zetten. Hier gaat wekelijks een bekende priester voor en worden in toenemende mate cantores en lectoren uit de verschillende geloofsgemeenschappen ingezet.” Bij RTV Utrecht gaf pastoor Hogenelst een soortgelijke verklaring, te zien in de video onderaan dit bericht. 

Carnaval bij de St Nicolaaskerk, in 2018. - Margriet Hunse

Dat vindt Bert Staal een heel vreemd argument. ,,Voor een livestream heb je twee mensen nodig, die in zo’n grote kerk makkelijk afstand kunnen houden. Ook mochten we na 14.00 uur wel radio uitzenden. Alsof het virus rekening houdt met de tijd.” 

De dienst in Houten wordt gezien als de belangrijkste. Verwimp: ,,Er zijn verschillen tussen vieringen. Eucharistievieringen zijn de belangrijkste vieringen voor katholieken, waarbij het lichaam en bloed van Christus gedeeld wordt en kerkgangers de zegen krijgen. In de kleinere kerken is meestal sprake van een ‘woord en gebed’ dienst, waarbij dit niet gebeurt. Dat komt omdat dit alleen gedaan mag worden door een gewijde priester.”

TRANSFORMATIE Verwimp geeft aan dat er meer speelt op de achtergrond. ,,Binnen de parochie zitten we in een transformatieproces. Het aantal katholieken neemt landelijke al jaren af en het samengaan van verschillende kerken in de toekomst speelt zeker mee.”

Onderdeel van dit proces is rouw, om dat los te laten wat we gewend zijn. Daar zitten we nog middenin.Dit transformatieproces bestaat eruit dat de parochie ernaar toe wil om per parochie een aantal locaties als ‘kernpunt’ te bestempelen en een aantal als ‘steunpunt’. Verwimp: ,,Bij de kernpunten blijven de vieringen overeind, de steunpunten krijgen huizen van gebed en ontmoeting.” Dit kan betekenen dat in de toekomst in de kerk in Odijk minder vieringen meer gehouden worden. Verwimp: ,,Onderdeel van dit proces is rouw, om dat los te laten wat we gewend zijn. Daar zitten we nog middenin.” 

GEZAMENLIJK KERNPUNT Staal is zeer bekend met het transformatieproces zoals Verwimp dat beschrijft. ,,Met de katholieke kerken in Bunnik en Werkhoven hebben we het voorstel gedaan om gezamenlijk kernpunt te worden. Zodat we eens in de drie weken een dienst hebben en dat afwisselen. Dat voorstel is nog niet officieel geaccepteerd, maar als dat gebeurt, zal het vermoedelijk in september in gaan.” 

Er ligt een directe relatie tussen de verdeling tussen kernpunten en steunpunten en de livestream. Verwimp: ,,In dit transformatietraject willen we liever dat lokale gemeenschappen ondersteuning bieden aan gezamenlijke vieringen dan dat ze doorgaan met eigen vieringen. Al dan niet gestreamd. Als er een goede reden is om toch een viering in de eigen kerk te houden, bijvoorbeeld met carnaval of een lokale activiteit zoals Tour de Schalkwijk, zijn uitzonderingen natuurlijk mogelijk.” 

Ook dat verbaast Staal niet, maar de manier waarop dit nu wordt ingezet, maakt hem heel boos. ,,Om in coronatijd, waarin mensen juist veel steun hebben aan hun religie, vooruit te lopen op een besluit dat nog genomen moet worden, vind ik heel erg. Ben je dan christelijk bezig? Nee dus.” 

ROUTEKAART Overigens hoopt de parochie, volgens de zelf opgestelde routekaart, binnenkort weer met vieringen te starten. Verwimp: ,,Mits de corona ontwikkelingen het toelaten starten we op 21 februari in één kerk per parochie weer met vieringen met een beperkt aantal kerkgangers (30) en een strak coronaprotocol. Vanaf de Goede Week gaan, als het virus onder controle blijft, stapsgewijs steeds meer kerken weer open. Een mooi vooruitzicht voor veel gelovigen, zeker omdat Pasen, het feest van de wederopstanding van Jezus, als het belangrijkste feest van het jaar wordt gezien.”