De oudste klok uit de toren: de Mariaklok
De oudste klok uit de toren: de Mariaklok Historische Kring Tussen Rijn en Lek

De Tweede Wereldoorlog

25 april 2018 om 07:30 lokaal

Norma Mulder / Historische Kring

Maandelijks kijken we met Norma Mulder van de Historische Kring terug op het Wijk bij Duurstede van toen. Deze keer over de Tweede Wereldoorlog: Cees en Nel Hagoort vertellen over spannende tijden.

Aan de vooravond van de herdenking van 4 en 5 mei 2018 spreken we met Cees Hagoort en zijn vrouw Nel Hagoort-Balvers in hun gezellige huis op een van de mooiste plekken van Wijk, de Mazijk. Het is dit jaar alweer de 73ste herdenking en er zijn steeds minder mensen die het hebben meegemaakt. Voor iedereen die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt is dat een indrukwekkende periode geweest. Dat is waarschijnlijk de reden dat men er nog zulke levendige herinneringen aan heeft. Cees was 8 jaar toen de oorlog begon. Hij was de zoon van Co Hagoort en Aaltje Hagoort-Dros. Zij hadden een goud- en zilver annex optiek winkel in de Peperstraat.

Cees: "Als jongens vonden we die tijd ook wel spannend. Er waren in Wijk soms honderden Duitse soldaten ingekwartierd, in scholen en andere gebouwen,maar ook bij particulieren thuis. Bij ons thuis ook. Ik weet nog dat we als jochies ons hondje hadden geleerd dat hij nooit wat mocht aannemen als het met een rechterhand werd aangeboden. Als je dan als commando 'Churchill' zei, mocht hij wel toehappen. Zo dachten wij de Duitsers een beetje te pesten. Dat lukte ook wel, maar uiteindelijk werd het ons verboden, omdat een van de ingekwartierde soldaten mijn ouders had gewaarschuwd dat ze voor dit soort dingen gestraft konden worden." De ouders van Cees moeten vaak doodsangst hebben uitgestaan.

SCHUTTERSPUTJES In en om Wijk waren honderden schuttersputjes gegraven door Russische soldaten uit het Duitse leger. Ook zij waren ingekwartierd in Wijk, onder andere in het schoolgebouw van de School met de Bijbel waar Cees op school zat. Dat hield ook in dat de kinderen veel op straat rondzwierven. Cees vertelt dat hij en zijn vriendjes vaak in zo'n schuttersputje dekking zochten wanneer er vliegtuigen overkwamen, om te kijken wat deze vliegtuigen deden. Zo ook op paaszaterdag 1945; toen waren de Duitsers nog steeds de baas in Wijk. Er kwamen 31 vliegtuigen over, wat een indrukwekkend gebeuren was. Pas veel later, ver na de oorlog, is Cees erachter gekomen dat deze vliegtuigen de opdracht hadden de steenfabriek (Roodvoet) te bombarderen omdat daar Duitse wapens zouden liggen. Dit was niet het geval. In de steenfabriek, die niet meer in bedrijf was, hadden veel arme mensen (waaronder schippers) een schuilplaats gezocht. Cees zag drie bommen vallen. Er zijn daar veel slachtoffers gevallen, waaronder kinderen.

LUIDENDE KERKKLOKKEN Cees herinnert zich ook nog goed dat de kerkklokken uit de toren van de grote kerk gevorderd waren. Dat was in 1942. De Duitsers hadden het brons en koper nodig voor hun oorlogsindustrie. Dominee Molenaar, maar ook ouderling Thieme en kerkvoogd Marinus wilden ten koste van alles voorkomen dat de 4 unieke 16de eeuwse klokken omgesmolten zouden worden. Ton Gelok heeft hier onderzoek naar gedaan en er een verhaal over geschreven. Deze en andere verhalen zullen de basis vormen van een (nog te schrijven) boek: Wijkse verhalen uit de Tweede Wereldoorlog. Het idee was om in ieder geval de klank te bewaren en een grammofoonopname te maken van de historische klokken. Zij kregen hiervoor toestemming van de Duitse Ortscommandant. Op 20 januari 1943 hoorde de heer Thieme dat in Canada prinses Margriet was geboren. Er werd besloten om de kerkklokken te laten luiden en en opname van het klokgelui te maken. Dit duurde een uur lang. Heel Wijk liep uit. Op de grammofoonplaat was duidelijk het rumoer op de Markt te horen. In Wijk vond men het prachtig de bezetter op deze manier te slim af te zijn. Het waren de enige klokken in Nederland die ter ere van de geboorte van de prinses hadden geluid. Uiteindelijk zijn de klokken niet naar Duitsland gebracht. Geraadpleegde deskundigen slaagden erin de Duitsers wijs te maken dat dit onmogelijk was, omdat daardoor de toren gedeeltelijk moest worden gesloopt. Na de oorlog is op 19 januari 1946 een van de twee grammofoonplaten aangeboden aan het Koninklijk Huis. Helaas zijn beide zoekgeraakt.

Cees Hagoort op de plaats waar hij een schuttersputje in dook om vliegtuigen te bekijken
advertentie
advertentie