Inwoners Wijk bij Duurstede gaan betalen voor aanbieden van restafval

WIJK BIJ DUURSTEDE Drie kliko’s voor de deur; één voor GFT, één voor papier en één voor plastic. Het restafval brengen we weg naar een ondergrondse container in de wijk, die met een pasje opengaat. Daarvoor wordt betaald. Dat is het systeem waar een meerderheid van de gemeenteraad vanavond, na een vrij lange discussie, vóór heeft gestemd. 

De manier waarop afval nu wordt ingezameld, is vastgelegd in 2014 en had als doel 75 procent van al het afval gescheiden in te zamelen. Dat doel is niet behaald. Het percentage blijft steken op 67 procent. De hoeveelheid ongescheiden restafval is de afgelopen jaren zelfs iets gestegen. 

DOELSTELLING Landelijk is de doelstelling om toe te werken naar een volledig circulaire economie, zonder restafval, in 2050. Om dat voor elkaar te krijgen, worden belastingen op het verwerken van restafval verhoogd. Dit leidt ook voor de gemeente en dus voor de inwoners, tot hogere kosten. Ook heeft de gemeente zelf doelstellingen op het gebied van afvalinzameling. 

Daarom wil het college een nieuw systeem invoeren, waarbij de inwoners van de gemeente een financiële reden krijgen om een stap extra te zetten. In december 2018 werd dit onderwerp voor het eerst besproken in de gemeenteraad. Toen ging de gemeenteraad akkoord met het uitwerken van een strategie om deze vorm van omgekeerd afval in te zamelen. 

De burger hoeft niet financieel bij te dragen aan de winstoptimalisatie van afvalverwerkers

DIFTAR De financiële prikkel moet gecreëerd worden door een deel van de afvalstoffenheffing, die nu vastligt op 252 euro per huishouden, variabel te maken afhankelijk van de hoeveelheid restafval die de inwoner aanbiedt bij ondergrondse containers. Dit wordt diftar genoemd. Diftar staat voor ‘gedifferentieerde tarieven’ waarbij per huishouden geregistreerd wordt hoe vaak afval aangeboden wordt. Behalve de financiële prikkel, neemt de drempel op restafval toe doordat restafval weggebracht moet worden en gescheiden afval bij huis staat. 

Diftar is alles behalve nieuw, in de helft van de Nederlandse gemeenten wordt dit systeem al gehanteerd, veelal in gemeenten die net zo groot zijn als Wijk bij Duurstede. IN de regio gaat het bijvoorbeeld om Woudenberg, Scherpenzeel en Leusden. Er is dus veel kennis over het uitrollen van de invoering. Uit onderzoeken blijkt dat gemeenten op deze manier betere afvalscheiding realiseren tegen lagere afvalbeheerskosten. 

AGENDA Soons van Duurzaam Wijk wilde de discussie van de raadsagenda halen. ,,Er zijn nog heel veel vragen en er is meer tijd nodig om een weloverwogen keuze te maken.” Een aantal andere oppositiepartijen sloot hierbij aan. Smit (WijkNU) deed dat met een ander argument: ,,Er wordt geld verdiend op het verwerken van door de burger gescheiden plastic en GFT afval. Daarom denk ik niet dat de burger nu financieel bij moet gaan dragen aan de winstoptimalisatie van afvalverwerkers.”  

Uiteindelijk stemden 9 raadsleden voor en 10 tegen. Dus bleef het onderwerp op de agenda en werd de discussie gevoerd.

KOSTEN Een van de bezwaren vanuit de oppositie was het feit dat de verhoogde kosten van afvalverwerking bij de burger komen te liggen. Brouwer (SP): ,,Grote gezinnen met veel afval zijn bang met grote kosten te zitten.” Van Asperdt (D’66): ,,Ik weet niet hoe ik aan mijn 82-jarige buurvrouw moet uitleggen wat het haar oplevert. Zij moet haar afval gaan wegbrengen.” Soons (Duurzaam Wijk): ,,Als we hiermee instemmen, kunnen we niet meer terug, dan is er geen plan B.”

Wethouder Hans Marchal deed een poging de zorgen weg te nemen. ,,De aanbesteding is hoger uitgepakt, dus afvalverwerking gaat evengoed meer geld kosten, dat is nu eenmaal de markt. Of we nu gaan scheiden bij de bron of achteraf. Ook nascheidingsmachines zijn duur. De buurvrouw van Van Asperdt gaat er financieel op vooruit, omdat alleenstaanden minder afval hebben.”

Uit informatie van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat op de website www.afvalcirculair.nl blijkt dat in gemeenten waar diftar is ingevoerd, de totale afvalbeheerskosten lager zijn dan in andere gemeenten. Dat komt omdat er minder restafval verwerkt hoeft te worden. 

Dit is een beproefde methode en het is het beste systeem

INFORMATIE Een ander punt van zorg vanuit een deel van de gemeenteraad was dat ze niet goed genoeg geïnformeerd waren. Marchal verwijst daarvoor naar de voorbespreking van december 2018. ,,We zijn toen geïnformeerd door een deskundige van de Avri, waarbij bronscheiding en nascheiding naast elkaar zijn besproken. Er waren toen weinig vragen vanuit de raad en voor een excursie naar een afvalverwerkingsbedrijf was te weinig animo.”

Brouwer (SP) had een andere beleving over die voorbespreking: ,,Ik kan me goed herinneren dat mijn collega Soons toen ook vragen stelde en meer informatie wilde. Zo staat het ook in de notulen.” 

BEPROEFDE METHODE Niks doen is hoe dan ook geen optie, zo stelde Marchal. ,,De belasting op restafval gaat steeds verder omhoog. Dus het is in het belang van onze inwoners om minder restafval te leveren. Dit is een beproefde methode en het is het beste systeem.”   

Het systeem moet in twee fases worden ingevoerd, zo stelt het college. In de eerste fase worden de gedifferentieerde tarieven ingevoerd om betere afvalscheiding te voorkomen. In de tweede fase worden de ondergrondse containers aangebracht en de grijze container wordt omgebouwd tot een blauwe voor papier.  

De gemeenteraad is met 12 stemmen tegen 7 akkoord gegaan met het uitvoeren van de eerste fase van dit plan. De coalitie van VVD, PVG en GroenLinks stemde voor, samen met het CDA. De rest van de oppositie stemde tegen.     

door Agnes Corbeij