Antoon Meijers schrijft over Amerikaanse bombardementen: They Were All Over The Sky

HOUTEN Op 12 september 1944 begint de opmars van de Amerikanen in Zuid-Limburg. Vijf dagen later wordt een deel van Noord-Brabant en Gelderland bevrijd door de grote gecombineerde luchtlandings- en grondoperatie genaamd Market Garden. Er zijn over deze operatie vele boeken geschreven en documentaires gemaakt. Een onderbelicht aspect is echter de Amerikaanse bombardementen tijdens deze operatie. Antoon Meijers schreef hierover een gedetailleerd boek.

Ali van Vemde

Houtenaar Antoon Meijers werkte 32 jaar bij de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD). In december 2010 ging hij met functioneel leeftijdsontslag. Voor hem was dit geen reden om te stoppen met werken en hij begon als zzp'er. "Ik werk voor bedrijven die explosieven uit de Tweede Wereldoorlog opsporen of adviezen geven over deze materie en heb mij gespecialiseerd in historische vooronderzoeken en het maken van risicoanalyses. Als er uit het vooronderzoek blijkt dat er mogelijk explosieven in de grond zitten kijk ik of er maatregelen nodig zijn. Afhankelijk van wat voor project het is kan het advies zijn het werk gewoon uit te voeren, gerichte maatregelen te treffen,  het project mogelijk aan te passen of  een detectie uit te laten voeren en indien er een vermoedelijk explosief wordt gedetecteerd dit te laten verwijderen."

Van jongs af aan was hij geïnteresseerd in de bevrijding van Nederland in 1944-1945, maar vanuit zijn werk bij de EOD kreeg hij steeds meer interesse in de luchtoorlog boven Nederland. In 2013 kwam zijn eerste boek 'Achtung Minen – Danger Mines' uit, een boek over het ruimen van landmijnen in Nederland. Er waren zo'n 6.300 mijnenvelden en op landmijnen verdachte gebieden geregistreerd. Er zijn zo'n 1.800.000 landmijnen geruimd.  Het boek beschrijft de werkzaamheden door Nederlandse vrijwilligers, maar ook de inzet van Duitse krijgsgevangenen en bevat een lijst met de namen die hierbij om het leven zijn gekomen.

BOMAANVALLEN Nu is een tweede boek verschenen, 'They Were All Over The Sky'. Op 4 september werd het boek onder grote belangstelling gepresenteerd bij het Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek. Het eerste exemplaar van het boek werd uitgereikt aan Marco Cellissen, voorzitter van de Stichting Ons Historisch Erfgoed Tweede Wereldoorlog uit Groesbeek. Het boek gaat over de Amerikaanse bomaanvallen, voor- en tijdens Operatie Market Garden. Hierbij vielen in de ochtend van de 17^e september 875 B-17 'Flying Fortress' – bommenwerpers van de 8^th Air Force 119 aangewezen doelen aan, verspreid over Midden- en Zuid-Nederland. Uiteindelijk zijn 108 doelen, maar ook enkele andere locaties, aangevallen door 834 bommenwerpers. Er werden 22.661 scherfbommen van 260 lb., 380 clusterbommen en 578 General Purpose bommen van 100 lb. afgeworpen. "Dit maakt het tot een van de grootste bombardementen die in Nederland hebben plaatsgevonden in de Tweede Wereldoorlog," zo vertelt Antoon Meijers. Ook is er aandacht in het boek voor de aanvallen tijdens de gehele operatie door de Amerikaanse P-47 Thunderbolt jachtbommenwerpers, die met zware boordwapens, bommen en in enkele gevallen met raketten waren uitgerust. Deze werden ingezet om de geallieerde luchtlandingstroepen te ondersteunen en de Duitse verdediging in Nederland te ontregelen.

NASLAGWERK Omdat over dit aspect van Operatie Market Garden nooit iets te lezen is, besloot de auteur hier in te duiken. Vanuit zijn werk bij de EOD was hij al begonnen met het verzamelen van informatie. In eerste instantie deed hij dit met iemand samen, maar in verband met ziekte van zijn compagnon ging hij later alleen verder. "Het was heel veel werk," vertelt hij. "Ik ben er de laatste tijd bijna dag en nacht mee bezig geweest. Als belangrijke bron werd het Nationaal Archief van Amerika geraadpleegd en informatie ingewonnen in het Nationaal archief in Engeland en is door veel mede geïnteresseerden informatie aangeleverd. Ook zijn er heel veel luchtfoto's bestudeerd. Helaas is niet van elke bommenwerper-eenheid evenveel informatie bewaard gebleven en viel het niet mee om toch van die eenheden de nodige informatie te vinden." Dit heeft geresulteerd in een kroniek, een mooi naslagwerk voor mensen die hierin geïnteresseerd zijn. Gedetailleerd worden alle door de Amerikanen uitgevoerde bomaanvallen beschreven. Het boek telt 230 pagina's. Zo'n 350 kaarten, tekeningen en nog niet eerder gepubliceerde luchtfoto's die tijdens de bomaanvallen zijn gemaakt, geven een mooie aanvulling.

SLACHTOFFERS De bombardementen waren niet altijd even precies. Ze eisten veel slachtoffers onder de Nederlandse burgerbevolking, waaronder ook kinderen. "Er zijn plekken waar bombardementen hebben plaatsgevonden waarvan men niet weet dat dit behoorde bij Operatie Market Garden, onder andere in Est en Waardenburg in de Betuwe." Zo is er het trieste verhaal van twee zusjes die naar het huis van hun oma werden gestuurd omdat het daar veiliger zou zijn. Bij het huis van hun oma werd een van de meisjes dodelijk getroffen door een bomscherf. Of de bommen die vallen op arbeiderswoningen bij een steenfabriek  bij Gendt aan de Waal. De bommenwerpers zaten hemelsbreed 40 km te ver naar het oosten. Antoon Meijers heeft de cijfers paraat: in Wolfheze kwamen 83 mensen om, in Wageningen 40 en ga zo maar door. Er kwamen, zover bekend, 247 Nederlandse burgers plus twee ongeboren kinderen om het leven.

Meer over het boek 'They Were All Over The Sky' is te lezen op www.flyingpencil.nl.  Hier is het boek, in full color, te bestellen, maar het is ook via de boekhandel verkrijgbaar. Antoon Meijers: "Het is een boek geworden voor mensen die oprecht geïnteresseerd zijn in dit aspect van de Tweede Wereldoorlog. Nu, 75 jaar later, is het een mooi moment om dit boek uit te brengen. Het leeft nog steeds, zo wordt er op 17 september in Wageningen een monument onthuld voor de mensen die daar 75 jaar geleden door de Amerikaanse bommen om het leven zijn gekomen."