Wethouder Wil Kosterman krijgt de brochure overhandigd door Walenka Broskiwiets
Wethouder Wil Kosterman krijgt de brochure overhandigd door Walenka Broskiwiets Ali van Vemde

De Vogelpoel nieuw monument tijdens Open Monumentendag

4 september 2019 om 07:07 Evenementen

WIJK BIJ DUURSTEDE Even buiten Wijk bij Duurstede aan de Wijkersloot staat een grote omgrachte boerderij met de naam De Vogelpoel. Deze boerderij is een belangrijk monument en heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot in ieder geval 1380, het jaar van de vroegst bekende vermelding. Sinds kort is De Vogelpoel van eigenaar gewisseld en hebben de dames Van Bemmel de boerderij verkocht aan Randy Veldhuizen en zijn partner Walenka Broskiwiets. Hier vond de formele overhandiging van de brochure Open Monumentendag plaats. Wethouder Wil Kosterman ontving de brochure uit handen van Walenka. De rijk geïllustreerde brochure van 24 pagina's is mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de gemeente, Aegir Marine en de Rabobank. Vanaf nu gratis af te halen bij de steunpunten van de VVV Kromme Rijnstreek: Oude Stadhuis aan de Markt en aan de balie van het Huis van de Gemeente. Een digitale versie is te vinden op de website van de VVV Kromme Rijnstreek en internetpagina's van de gemeente, Facebook en Twitter.

Kees Broekman

IETS MOOIS MAKEN VAN DE VOGELPOEL  Randy en Walenka zijn jonge mensen, vol energie en mooie plannen om van De Vogelpoel iets moois te maken. "De grond en boerderij kwamen te koop en wij wilden graag buiten wonen", zegt Randy. "Het terrein is te klein om te boeren, maar met de 1.800 m² woonoppervlak kun alle kanten op. Wij gaan er natuurlijk zelf wonen, maar er komen ook drie huurwoninkjes in de sociale huurklasse. Daarnaast komt er ruimte voor een B&B en wordt in de huidige schuur een conferentieruimte ingericht van 500 m². In goed overleg met de Gemeente, Monumentenzorg en de Welstandscommissie is er een mooi bouwplan ontwikkeld waarbij het karakteristieke van De Vogelpoel behouden blijft."

ALPACA'S Voor Walenka biedt De Vogelpoel ook grote mogelijkheden. Zij heeft nu de ruimte om van haar grote hobby, het houden en fokken van Alpaca's, haar werk te maken. In de nieuw aangelegde weide lopen er al twaalf rond. "Ik ben dol op die beesten. Ze zijn knuffelbaar en ik wil graag in de toekomst het terrein openstellen voor belangstellenden. Met de wol van de dieren is van alles mogelijk dus een winkeltje met allerlei producten behoort ook tot de opties", zegt zij stralend.

VERBOUWING Randy en Walenka doen de verbouwingen grotendeels zelf. "We hadden een vijfjarenplan gemaakt maar als alles meezit is de verbouwing twee jaar eerder klaar. Tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 14 september kunnen belangstellende komen kijken waar wij mee bezig zijn."

HISTORIE De naam Vogelpoel komt al eerder in de bronnen voor, namelijk in 1304. Vermoedelijk houdt de naam verband met een waterpoel in de komgronden tussen de stroomrug van Houten en die van de Kromme Rijn. Het is overigens ook de naam van een Wijkse familie die in het begin van de 17e eeuw de boerderij pachtte. In de 14e eeuw was de Vogelpoel een belangrijke hofstede. Hij was versterkt en er lag een gracht omheen. Dat bewijst dat het geheel meer was dan alleen maar een boerderij. Sommige onderzoekers spreken zelfs over kasteel of versterkt edelmanshuis. Het mocht dan weliswaar een boerderij zijn geweest, het complex had ook een belangrijke, representatieve functie. Het was bovendien in die 14e eeuw een leengoed van de heren van Abcoude, in die tijd heren van Wijk en het kasteel Duurstede. Hoe het er uit heeft gezien is helaas onbekend. De Vogelpoel is gedurende de eeuwen in eigendom van verschillende families geweest en door verschillende families gepacht. Zo was bijvoorbeeld ook de familie Van Zuylen van Nyevelt eens eigenaar. De familie Van Bemmel wordt als pachter al genoemd in 1675. De Van Bemmels zijn vanaf 1821 tot in de 21e eeuw onafgebroken met De Vogelpoel verbonden geweest. Het bestaande huis is een voortzetting van dit middeleeuws gebouw of ligt in ieder geval dicht bij de locatie ervan. Van het oorspronkelijke gebouw is niets meer over dan de omgrachting. Wat we nu zien is wat er vanaf de 17e eeuw is ontstaan, toen het huis zowel als boerderij maar ook als buitenverblijf van de eigenaar in gebruik was. Het torentje wordt dan ook al in de bronnen vermeld. Het zou kunnen zijn dat het huis nog delen bevat die ouder zijn dan de 17e eeuw, zoals bijvoorbeeld de kelder. Het langgerekte voorhuis dat we nu zien heeft een laat 18e-, vroeg 19e eeuws uiterlijk. Het bedrijfsgedeelte is tot tweemaal toe afgebrand, eerst in 1751 en vervolgens in 1902. Beide keren is het herbouwd.

OPEN MONUMENTENDAG Tijdens Open Monumentendag is een deel van De Vogelpoel te bezichtigen Tussen 10.00 en 17.00 uur zijn er onder begeleiding rondleidingen in kleine groepen. Om 12.00 en 14.00 uur verzorgt Ton Gelok lezingen op de verbouwde deel. Onderwerp: 'De Vogelpoel als centrum van het Wijkse verzet in de Tweede Wereldoorlog', want de Vogelpoel is met name bekend door het feit dat het huis in de Tweede Wereldoorlog een onderduikadres was. De boerderij is dan in eigendom van de familie Van Bemmel. Toon van Bemmel was ten tijde van de Tweede Wereldoorlog de spil van het Wijkse verzet. Vanuit de boerderij werden acties tegen de Duitsers ondernomen. Verzetslieden, Engelse piloten en ook buitgemaakt Duits materiaal werden in de Vogelpoel ondergebracht. Het is onbekend of ook Joden er een veilig onderkomen hebben gevonden. Als herinnering aan die periode, het verzet tegen de overheerser en de rol van De Vogelpoel als onderduikadres, is kort na de oorlog een gevelsteen in reliëf op basis van een tekening van de Wijkse kunstenaar J.R.van Nijendaal (1947) aangebracht. Het stelt de maagd Maria voor die een slang, de vijand, vertrapt. Verder zijn onderduikers afgebeeld, en ook drie verzetsmensen die met een radio bezig zijn. Ook zien we de vredesduif. Fruitbomen en vee staan symbool voor het boerenleven. Kortom De Vogelpoel heeft een mooie historie en zal dankzij de nieuwe eigenaren de historie in de toekomst voortzetten.

De Vogelpoel is te bezichtigen tijdens Open Monumentendag
Randy Veldhuizen en Walenka Broskiwiets bij hun Alpaca's
advertentie
advertentie