In 'Mijn stad aan het water' herleeft het oude Wijk

WIJK BIJ DUURSTEDE Ontroerende verhalen over het populaire zwembad in de rivier staan in het nieuwe boek van journalist en schrijver Wim van Amerongen. In krap veertig jaar leerden hier vierduizend mensen zwemmen. Minstens even romantisch zijn de verhalen over het badhuis, Wijks laatste bierbrouwer en drie verdwenen cafés aan de haven: Het Schippershuis, Rijn en Lek en Bellevue. Met in de hoofdrol Anna Udo. Deze krasse vrouw stierf bijna letterlijk in het harnas als oudste kastelein van het land, kort voor haar honderdste verjaardag.

Fascinerend is de minutieuze reconstructie die Van Amerongen maakt van de spraakmakende brandkastkraak en mysterieuze verdwijning van een boer, al bijna een halve eeuw geleden. Maandenlang bleef Wijk in de ban van deze roof en vermissing. De dieven werden gepakt, de boer werd nooit gevonden.

Eeuwenlang is Wijk door haar ligging aan het water en haar iconen - de molen, de stompe toren en het kasteel - een bron van inspiratie voor kunstenaars. Het boek laat een selectie zien van hoe zij Wijk vereeuwigd hebben. Wijk heeft meer te danken aan haar ligging aan het water. Of omgekeerd: wat zou deze stad - en haar roemruchte voorloper Dorestad - zónder haar ligging aan het water zijn? Zou Wijk dan überhaupt wel zijn ontstaan? Eeuwen geleden trokken de eerste bewoners langs het water op zoek naar een plek om te wonen, een plek waar ze konden leven, een plek waar ze veilig waren.

Later volgden steenovenarbeiders. Hele gezinnen zakten de Nederrijn af, daarna kwamen ook nog enkele tientallen Marokkaanse gastarbeiders naar Wijk. Beide groepen arbeidsmigranten maken Wijk tot een echte migrantenstad zoals de schrijver voor het eerst aantoont. Van Amerongen: "Die arbeiders moesten met hun vrouwen en kinderen decennialang zwaar, vies en ongezond werk verrichten. Onthullend is hoe ze werden uitgebuit door 'de heren'. Hun staaltjes machtsmisbruik zijn ronduit schokkend. Niet vreemd dat arbeiders hen zagen als vertegenwoordigers van de duivel op aarde."

*Vanaf zaterdag 17 november is het rijk geïllustreerde boek in de winkel verkrijgbaar. Prijs 19,95 euro.