Wijk van start met gezamenlijke raadsagenda, ook al moet Burgerbelangen nog been bijtrekken

WIJK BIJ DUURSTEDE Dinsdag 31 mei was het de raadsavond waar het raadsakkoord zou worden ondertekend, een feestelijk moment waar politieke partijen naar hebben uitgekeken - net als burgemeester Iris Meerts, die trots zei te zijn op dit gezamenlijke resultaat. Toen wist zij nog niet dat Burgerbelangen die avond nog niet ging tekenen. Wijk bij Duurstede krijgt vier wethouders vanuit vier ‘college leverende’ partijen: een interessante en nieuwe smeltkroes van SamenWerkt, VVD, SP en CDA. 

door Kuun Jenniskens

Het toekomstige college gaat uit vier wethouders bestaan. Officieel zijn de namen nog niet bekend, maar zeker is dat SamenWerkt Wil Kosterman als kandidaat voordraagt. Voor de SP is dat Jeroen Brouwer. De andere partijen houden zich aan de afgesproken geheimhouding. Voor de VVD wordt Hans Buijtelaar genoemd. Het CDA praat nog met een kandidaat uit eigen gelederen, aldus Gerard Migchels (we zullen moeten afwachten of dit een gesprek met hemzelf is). 

VIER MUSKETIERS Deze vier wethouders worden op 14 juni geïnstalleerd en gaan voor alle acht partijen aan het werk. Wijk bij Duurstede laat het krachtenveld van oppositie en coalitie los; het functioneerde de afgelopen raadsperiode gewoon niet meer - daar was iedereen het wel over eens. De wethouders gaan opereren als vier musketiers: één voor allen, allen voor één. Burgemeester Iris Meerts verwacht dat dit nieuwe proces meer harmonie, meer daadkracht en meer effectiviteit van het Wijkse bestuur oplevert.

TELEURSTELLING BURGERBELANGEN De afgelopen weken mochten de acht raadspartijen een voorstel doen voor een wethouder uit de eigen achterban. Daarbij zijn helaas ook slachtoffers gevallen, want voor acht wethouders is geen plek. Vooral voor Wietze Smit en zijn fractie Burgerbelangen was de teleurstelling groot dat zijn voordracht onvoldoende steun kreeg van andere partijen. Dat stak Smit in een venijnige monoloog tijdens de raadsvergadering niet onder stoelen of banken. De teleurstelling bleek zo groot dat Burgerbelangen het raadsakkoord - dat de partij in de aard der zaak volledig onderschrijft - dinsdagavond nog niet wilde ondertekenen. Dat komt op een moment als de emoties zijn gezakt.

PERSVRIJHEID IN GEDING Burgerbelangen kwam met een motie om wethouders te sanctioneren en zo te borgen dat bestuurders in bepaalde situaties terughoudend met de pers spreken. Collega raadsfracties gaven aan het goed te vinden om de opgedane teleurstelling te uiten. Jeroen Brouwer (SP): ,,Het is positief dat we gezamenlijk foute dingen van elkaar kunnen benoemden en dat we vervolgens gezamenlijk pleisters plakken.” Maar de motie kreeg geen steun. Bart van Asperdt (D66): ,,De vraag om sancties tast het vrije woord aan. Er zullen mensen gekwetst worden in het publieke debat, maar dreigen met sancties tegen volksvertegenwoordigers is altijd verkeerd. Dat hoort niet thuis in het publieke debat.” Met deze woorden vertegenwoordigde D66 de mening van meerdere Wijkse raadsfracties. De afspraak is dat raadsleden hier op 24 juni verder over spreken tijdens een avond over een gedragscode en integriteit van het bestuur en haar bestuurders.

NIETS LIGT NOG VAST Toen het moment van ondertekening van het raadsakkoord dan eindelijk daar was, kreeg formateur Jaap Jongejan nog eenmaal het woord. Jongejan markeerde dat er bij de keuze van wethouders een proces is gevolgd dat in verslagen is vastgelegd - en dat daarbij is gekeken naar wie het meest is genoemd. Jaap Jongejan: ,,De kunst is dat, wanneer iemand uit de bocht vliegt, een ander kan helpen om terug te keren. Jullie laten hier zien dat jullie dit kunnen.” Om later toe te voegen: ,,De wethouders zijn van alle acht de partijen - alle partijen zijn hier de winnaar. Niets ligt nog vast en u hebt nog alle mogelijkheden om te krijgen wat u wilt.”

WE LATEN NIEMAND ZAKKEN De partij SamenWerkt heeft, om tot dit gezamenlijk raadsakkoord te komen, wat van de macht afgestaan die een meerderheid van kiezers SamenWerkt had gegund. Lijsttrekker Wil Kosterman zei het vervelend te hebben gevonden dat er deze avond ‘verkeerde aannames zijn geuit’: ,,Maar ik heb ook veel positieve woorden gehoord, we laten niemand zakken, we kunnen dit.” Kosterman richtte zich tot formateur Jongejans met de woorden: ,,Dank voor dit iconische historische resultaat!”

SamenWerkt, CDA, SP, VVD, D66, PCG ondertekenden dinsdag 31 mei het hele raadsakkoord. Duurstede voor Democratie tekende voor zes hoofdstukken en niet voor Financiën, Duurzaamheid en Wonen. Of en wanneer Burgerbelangen de raadsagenda gaat ondertekenen hangt onder andere af van het gesprek op 24 juni.

DIRECT AL SAMENWERKING Aan een raadsagenda ligt het idee ten grondslag dat raadsfracties het voor 80 procent van de inhoud met elkaar eens zijn, wat het onnodig maakt om elkaar op die onderwerpen de tent uit te debatteren. Dat besluitvorming vanuit een raadsagenda makkelijk kan gaan, bleek eerder die avond. Freddy Scherpenzeel van Burgerbelangen diende een motie in over de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. De gemeente reserveerde eerder 1 ton voor de opvang. De BB motie vroeg om dit op te hogen naar 5 ton, omdat uit onder andere Tweede Kamerbrieven blijkt dat het rijk dit later zal terugbetalen. Met dit voorgefinancierde geld kan snel en flexibel worden gebouwd, of er kunnen bestaande panden mee worden verbouwd. Nu voor Oekraïners, maar later mogelijk ook prima geschikt voor andere inwoners. Raadsleden werden het snel eens; noemden het idee creatief, innovatief en een uitgelezen kans.

Burgerbelangen had nagelaten om vooraf vragen van DVD over deze motie te beantwoorden. Frances Place voelde zich daarom onvoldoende geïnformeerd en wilde neutraal stemmen - dat laatste blijkt de gemeentewet niet mogelijk te maken; een raadslid kan alleen voor of tegen stemmen. Met tegenzin werd het zodoende een tegenstem.